Cheng suba
Thabak suba
Phi suba
khuningna/teiol maningna suba
Kwa phai suba--masigi suba asi karbar toubagi sense ni.
masigi suba khudingmaksi chap mannaba tone leibra.
Tone haibasi khonthok ama haidokpada vocal chord ki vibration aduga mari leinana sijinnariba wahei pitch ka mari leinaba wahei amani.Masida Manipuri waheisingbu tone ga mari leinana neinarakpa matangda tone nemba wangba asi yamna toinadi hainare. Adubu masi takpada yamna laiba amadi eingonda oide.Masi experimentally karamna laina tone wangba nemba khandokpa ngamgani haibasi Forum asida tanja amattang loujari.
Thabak suba gi
suba asida yaoriba vowel /u/ si tone anemba, arumbani. Masi IPA sijinnaraga /ù/ haina inei. Cheikhei asi left tagi right ta chingtharakpani. Prithibigi ayamba movement ki direction gi convention da oiromdagi yetlomda lengbasi makha chatthaba oina lounei. Yetlomdagi oiromda oiragana hanbagi maongda oina lounei. Matang matanggi wani. Right-to-left movement khudingmak hanba (back touba natte). Symbolic convention da left-to-right si makha chatthabani. Aduna /ù/ gi mathakta chingliba leisi oida wangbadagi yetlomda nemtharakpani. Masi falling tone/nemtharakpa/lumtharakpa khangnei.
Masing suba habasida yaoriba
suba gi /u/ asidi wangkhatlakpani. Aduna IPA da /u/ gi mathakta oida nemlambadagi progress touraga yetlomda wangkhatlakpagi symbol /ú/ sijinnei.
Suba haiba
form asi /ù/ haina nemtharaga hairagadi
thabak suba gi
suba adu oire. /ú/ haina nemlambadagi wangkhatlakparomda hairagana
masing suba da yaoriba
suba asi oigadouribani. Masidagi khangbadi tone honglagadi Meiteirol a hairiba wa haibadi artha hongle. Hairiba wadu hongladi wahei hongle. Wahei mannadre. Aduna tone si meiteilon da wahei hongdok hongjin touba ngamba element oina loui. Masi linguistics ta eikhoina general oina lounaba
phoneme adugumbani. /bʌt/ (
but) ta yaoriba /b/ haiba segment si /k/ na mahut sindoklagadi /ʌt/ di lengdragasu /kʌt/ (
cut) haiba sound sequence oolle. Artha hongle, aduna atoppa wahei oire. Phoneme haibasi sound sequence amagi segment oina yaoba, sound sequence adugi artha honghanba ngamba speech soundni (sound sequence maraktana sound
segment) ni.
Tone asisu
phoneme gumbani.
Tone gi level na waheigi artha honghalli.
Phoneme di waheigi phonetic transcription touba matamda
segment amamam oina chongthorak-i. Tone di segment ama oina chongthokte. Phoneme da nappa property ni.
Suprasegmental oina lounei.
Masi vowel da nappani haina loune. Tone gi anem awangna waheigi artha honghanbanina
phoneme gi maongda tone gi elementsing asibu
toneme haina koui. Mathakta pikhiba
thabak suba gi /u/ da yaoba falling tonegi
toneme aduga
masing suba gi /u/ da yaoriba rising tone gi
toneme aduga khennei. Mannadaba toneme singni. Aduna makhoina sound sequence amagi artha hongdok hongjin touraga tongan tonganba wahei saribani.
Tone na sound sengment gi artha honghalli aduga khennaba wahei oihalli haibasima mathakta thamle. Houjik tone mannaba sound segment jura jura amuk paikhattuna yengsi.
(phi) suba /sùbə/
(thabak) suba /sùbə/
Masida yaoriba /sùbə/ haiba anisi form chap mannei--orthography (iba) dasu, phonetic (haidokpa) dasu. (Orthographic form asidi khannadrasu yare. Maru oide haina lourasi.) Phonetic form chap mannaragasu artha khennei. Matang asida eikhoina ningsinggadouribasi
tone mannaba aduni. Aduna
tone yaona form mannaragasu makhoisi khennaba wa anini. Wa hainaba wagi mahut sillaga sijinnariba khongthok pareng (sound sequence) adu eikhoigi Meiteilon dadi wahei koure. English tadi word haire. Linguistic tadi wahei haibasi precise oiba wahei natte. Aduna morpheme haiba term ama sijinnaraki. Mathakta piriba wahei anisi form mannaragasu artha khennabanina tongan tonganba morpheme singni.
(masing) suba /súbə/
(phou) suba /súbə/
Mathakki minimal pair asidasu form mannaragasu artha khennabanina mannaba wahei anisi tongan tongamba wa/morpheme ni haibasi khangngi.
Matou asumna khonthok mannaragasu artha khennaragadi makhoisingsi tongan tonganba morpheme/word oina lougani.
Word haibasi sum lainaba sijinnabagi wani. Masi confusing yamna oiba termni. Khudam oina eina iriba reply
word kayada piba reply no haiba wafamsidi
masing gi wani. Reply asida wahei//word kharadi hanjin hanjin sijinnei. Hairiba hajin hanjin sijinnariba waheising asi mopheme gi term da yenglaklagadi lisinglak sijinnaragasu supnagi morpheme amakhaktang oigadouribani. Aduna morpheme gi mahutta wahei sijinnabasi technically specific oiba sense ta sijinnaninglakpa matamda yarakte.
Form mannaragasu tongan tonganba morpheme oirakpa asidi tonal language khakki oiba explain tounabagi tonganba methodology sijinnadragasu yarani. Linguistics ki mari leinaba general principle na adum yarani. Masidi English noun
form amasung English verb
form ga tongan tonganba morpheme oibagumbani. Masi tonegi wa natte. Meiteilon gi
matang chaba amasung kanagumbana
chak chaba adugumbani. Meiteilon si tonal language oi haiduna linguistics ki general principle na explain touba ngamba matang asidi tonal linguistics ki principlena explain tounaba thiroidabani. Yasu yaroi. Explanationgi principle su hanna leijarabani.
Loisillakpada tone haibasi pitch khaktadi nattre. Pitch asidi tonal language nattabadasu yaoi. Sound khudingmakta pitch haiba ama masana chennajei. Tone gi matangsi yamna technical oi. Eikhoigi lon asi tonal language ni haijabagi wani. Yamna hainare. Adubu tone asidi inei neinadri. Technical oina neinabadi houdri haina louba yai. Ei masigi matangda PhD touge haiduna hotnarambani. Masida hainingdaba yamna thokkhre leikhre. Irannai oina work toujarage haina ei khalli. Tone gi matangda tanja ama louraga ei iraknaba hotnage forum asida.