Post by Thoithoi O'Cottage on Apr 16, 2021 11:19:45 GMT 5.5
Houjik eikhoina Manipurgi tampak oina khundariba mapham asi ising thumduna leiramba maphamni aduga Koubrunachingba chingsinggi matonda Jesus Christ poktringeigi mamang chahi 45,000 da mi khundaduna leirammi haibasi O. Kumarnachingba Manipurgi geography amasung khunda leita neinabasingna haibadagi eikhoina tare. Isingna tapna tapna kangtharakpa matamda ihan hanna akangba lam oina leiba, khundaba yaba mapham oibasi houjik Imphal na leiriba mapham asiwaini haina thengnei. Ising leirambadagi achotpa lam oirakpa, adudagi akangba lam, leikang, oirakpa maramna mapham asibu "kangla" kouba oibajatni. Kang haibadi mahi yaodaba, kangba haibani, aduga la haibadi pakna, leitem mannana sandoktuna leiba pot haibani. Matou asumna kangla haibasi pakna, leitem mannana sandoktuna leiba akangba lam haibani.
Awangba chingda khundarambasingna tampakta khundanaba kumlakpasi tongan tonganba matamda kanglup kanglup oina lakkhiramba yarabasu tampakta khundabadadi chaorakna mapham iman mannana punna khundaminnakhiramba yai khalli. Hairiba mapham asi eikhoina houjik "Imphal" haina kouriba mapham asi oigani ningngi. Imphalda pak chaona yum mayam ama khun taduna leiba matamda akoibada yengthokkhibadadi mapham asida pak sanna yum taduna leiba mapham leiramdabajatni. Imphaldadi yum yamna tare, yum, khul palle. Akoibadadi yum ita tadri, aduga tarabasu imphalgumna yum yamna pakna sanna taba oidri. "Imphal" haiba wahei asi "yim" mayam "panba" haibani. Yim mayam ama taba, yim mayam ama panba, khun panba lamni Yimp(h)an hairibasi. Akoibada Imphalgumna yim ipan pandringeigi wani. "Yim" haibasidagi theitharaklaga "yum" hainarakpani. Imphalbu ikui kuidriba matam phaobada Yumphal hainaramba leikhi. Konnada yim dagi y louthokkhraga im hairakpani, Yimphal dagi Imphal tarakpani. Yim dagi y louthokkhiba asi Meiteirolda yamna thoki. Yim gi manungbuni yimnung hairambadagi imung hainaribasi. Ariba matamda hainaramba yima, yipa, yipu haibasidagi y louthokkhraba ima, ipa, ipu haina houjik hainariba asibumbani. Yum mayam amana panduna leiba khul, Yimphal gi akoibada leiba lamsingdi Yimphal gumna aduk yamna yum tade, yum pande. Khul leirabasu khul macha ngaktani, yum masing yamde. Yim mayam taba Yimphal dagi yenglakpada hairiba mataigi lamsing asi lou, loubuk lamhang oina toui. Yimphalgi misingna yum taba, khul tabadi ui, adubu madu lou (loubuk) ki aduwai manakki lam oina khalli. Aduna dugumba lam kaya adugi maming kari koubage haina maming panbagi mahutta lamsing adugi mannaba matou--lougi aduwai oina touba, lougi manak oina touba matou--adu yenglaga louwai (lawai), haibadi lou manakki lam, haiba lam makhal amagi wakhal poklakkhiba oigani khalli. Louwai amasung Imphal haiba wahei anisi punna sagatminnarakpa concept khangnaba waheisingni--louwai haibasi imphal gi conceptki contrast ta sagatpani, imphal haibasi yum yamna tabada loubuk lamhanggi concept ki contrast ta sagatpani. Binary ni.
Imphal amasung louwai panjarubagi maramdi Manipurgi tampakta khundabasi Imphalgi lamdam asiwaidana ahanba oigani haibasi pusinjaraknabagidamaktani. Imphalgi lamdam asibuni akangba lam ama oina pakna sandoktuna lei haiduna kangla koukhribasi. Imphalda ahanba yum pak sanna tabanina Imphal asi maruoiba political amasung commercial center soidana oiraklamgani. Hairiba center asigi mayoldi palliba khul/leibak adugi angam athou aduna leiriba mapham aduna amuk oigani ningngi. Angam athou hairagadi Meiteisinggidi ningthou amasung ningthouga naknana leiribasing aduni. Makhoina leibak wayel thouda toubani. Aduna kanglagi haibasi geographical landform adukhakki nattana leibakki leingak, thousil, wayel thouda touriba mapham adubusu khangnarakpani. Hairiba political, administrative amasung commercial center asigi concept asidagi amuk khara henna abstract oiraga thouong amasung thoudou adugi institution ama amuk oirakpani. Angam athougi leipham oiba, mapham asida leiraga leibak leingakki, lallol itikki, wayel thoudagi, chatna kanglongi, culturegi, lai tingi, kumhei phionggi wapham pumnamakki panaba mapham oibana kangla hairaga Manipurgi khwaidagi maru oiba mapham ama oirakkhibani.
Chainarol dadi "kangla thougaba" haibasi yamna toina palli. Masi matam amada kangla kaba aduga masigi amuk matungda konung kaba hainaba adu oiramgani haina ningngi. Kangla thougaba haibasi office kabagi maongni haina ningngi. Thougaraga misak aduna kari kari toubage haiba asidi mi midugi phamgi makhal pollamgani khalli.
Hairiba matam kuina changna sandorakkhiba amasung honglakkhiba kangla gi concept asigi marakta karigumba matam amada kangla hairaga sang makhal kharasu khangnarammi. Cheitharol Kumbaba da "lai kangla" amasung "ningthem kangla" haina itat tattana palli.
Mathakta pijaribasi sakabda 1669 (AD 1747) gi wani. Garibniwaz gi matamgini. Masigi mamangda kayarak hanna "lai kangla" amasung "ningthem kangla" palli. Matang asidadi animak punna sentence amada palli haiduna matang asibu khudam oina loukhatchabani. Eina khanjabada lai kanglada lai tinga mari leinaba thabk thouramsing pangthoklamgani anduga ningthem kangla haibasina leibak ngakpaga mari leinaba waphamsing khanna neinapham oiramba yai. Hairiba kangla anisida kari kari tourambage haibagi chap chaba adudi houjikmakti ei khangjadri. Thijinduna khangdokchakhigani.
Awangba chingda khundarambasingna tampakta khundanaba kumlakpasi tongan tonganba matamda kanglup kanglup oina lakkhiramba yarabasu tampakta khundabadadi chaorakna mapham iman mannana punna khundaminnakhiramba yai khalli. Hairiba mapham asi eikhoina houjik "Imphal" haina kouriba mapham asi oigani ningngi. Imphalda pak chaona yum mayam ama khun taduna leiba matamda akoibada yengthokkhibadadi mapham asida pak sanna yum taduna leiba mapham leiramdabajatni. Imphaldadi yum yamna tare, yum, khul palle. Akoibadadi yum ita tadri, aduga tarabasu imphalgumna yum yamna pakna sanna taba oidri. "Imphal" haiba wahei asi "yim" mayam "panba" haibani. Yim mayam ama taba, yim mayam ama panba, khun panba lamni Yimp(h)an hairibasi. Akoibada Imphalgumna yim ipan pandringeigi wani. "Yim" haibasidagi theitharaklaga "yum" hainarakpani. Imphalbu ikui kuidriba matam phaobada Yumphal hainaramba leikhi. Konnada yim dagi y louthokkhraga im hairakpani, Yimphal dagi Imphal tarakpani. Yim dagi y louthokkhiba asi Meiteirolda yamna thoki. Yim gi manungbuni yimnung hairambadagi imung hainaribasi. Ariba matamda hainaramba yima, yipa, yipu haibasidagi y louthokkhraba ima, ipa, ipu haina houjik hainariba asibumbani. Yum mayam amana panduna leiba khul, Yimphal gi akoibada leiba lamsingdi Yimphal gumna aduk yamna yum tade, yum pande. Khul leirabasu khul macha ngaktani, yum masing yamde. Yim mayam taba Yimphal dagi yenglakpada hairiba mataigi lamsing asi lou, loubuk lamhang oina toui. Yimphalgi misingna yum taba, khul tabadi ui, adubu madu lou (loubuk) ki aduwai manakki lam oina khalli. Aduna dugumba lam kaya adugi maming kari koubage haina maming panbagi mahutta lamsing adugi mannaba matou--lougi aduwai oina touba, lougi manak oina touba matou--adu yenglaga louwai (lawai), haibadi lou manakki lam, haiba lam makhal amagi wakhal poklakkhiba oigani khalli. Louwai amasung Imphal haiba wahei anisi punna sagatminnarakpa concept khangnaba waheisingni--louwai haibasi imphal gi conceptki contrast ta sagatpani, imphal haibasi yum yamna tabada loubuk lamhanggi concept ki contrast ta sagatpani. Binary ni.
Imphal amasung louwai panjarubagi maramdi Manipurgi tampakta khundabasi Imphalgi lamdam asiwaidana ahanba oigani haibasi pusinjaraknabagidamaktani. Imphalgi lamdam asibuni akangba lam ama oina pakna sandoktuna lei haiduna kangla koukhribasi. Imphalda ahanba yum pak sanna tabanina Imphal asi maruoiba political amasung commercial center soidana oiraklamgani. Hairiba center asigi mayoldi palliba khul/leibak adugi angam athou aduna leiriba mapham aduna amuk oigani ningngi. Angam athou hairagadi Meiteisinggidi ningthou amasung ningthouga naknana leiribasing aduni. Makhoina leibak wayel thouda toubani. Aduna kanglagi haibasi geographical landform adukhakki nattana leibakki leingak, thousil, wayel thouda touriba mapham adubusu khangnarakpani. Hairiba political, administrative amasung commercial center asigi concept asidagi amuk khara henna abstract oiraga thouong amasung thoudou adugi institution ama amuk oirakpani. Angam athougi leipham oiba, mapham asida leiraga leibak leingakki, lallol itikki, wayel thoudagi, chatna kanglongi, culturegi, lai tingi, kumhei phionggi wapham pumnamakki panaba mapham oibana kangla hairaga Manipurgi khwaidagi maru oiba mapham ama oirakkhibani.
Chainarol dadi "kangla thougaba" haibasi yamna toina palli. Masi matam amada kangla kaba aduga masigi amuk matungda konung kaba hainaba adu oiramgani haina ningngi. Kangla thougaba haibasi office kabagi maongni haina ningngi. Thougaraga misak aduna kari kari toubage haiba asidi mi midugi phamgi makhal pollamgani khalli.
Hairiba matam kuina changna sandorakkhiba amasung honglakkhiba kangla gi concept asigi marakta karigumba matam amada kangla hairaga sang makhal kharasu khangnarammi. Cheitharol Kumbaba da "lai kangla" amasung "ningthem kangla" haina itat tattana palli.
Mathakta pijaribasi sakabda 1669 (AD 1747) gi wani. Garibniwaz gi matamgini. Masigi mamangda kayarak hanna "lai kangla" amasung "ningthem kangla" palli. Matang asidadi animak punna sentence amada palli haiduna matang asibu khudam oina loukhatchabani. Eina khanjabada lai kanglada lai tinga mari leinaba thabk thouramsing pangthoklamgani anduga ningthem kangla haibasina leibak ngakpaga mari leinaba waphamsing khanna neinapham oiramba yai. Hairiba kangla anisida kari kari tourambage haibagi chap chaba adudi houjikmakti ei khangjadri. Thijinduna khangdokchakhigani.